Khi "app hóa" vào từng ngóc ngách cuộc sống

Những năm gần đây, cụm từ “app công nghệ” không còn xa lạ với người dân. Từ việc thanh toán hóa đơn điện, nước, mua sắm online, đặt xe, đặt lịch khám đến học tập, tất cả đều có thể thực hiện chỉ qua vài thao tác trên điện thoại.

Chị Nguyễn Thu Hà, 35 tuổi, nhân viên văn phòng ở Hà Nội, chia sẻ: Trước đây, tôi phải mất cả buổi sáng chỉ để đi nộp tiền điện hay mua vé tàu. Giờ đây, tôi chỉ cần vài phút trên ứng dụng điện thoại, mọi việc đều xong. Tôi cảm thấy mình được ‘giải phóng’ khỏi những thủ tục phiền hà.

Theo Báo cáo Chuyển đổi số quốc gia 2024, hơn 72% người dân Việt Nam sử dụng ít nhất một ứng dụng công nghệ trong đời sống hàng ngày, tăng gần gấp đôi so với năm 2020. Các lĩnh vực phổ biến nhất gồm: thanh toán số, y tế, giáo dục, du lịch và hành chính công.

Những “ứng dụng Việt” đang dẫn đầu xu hướng

Nếu trước đây người dùng chủ yếu sử dụng các ứng dụng nước ngoài như Facebook, Google, Grab…, thì nay, nhiều ứng dụng Việt Nam phát triển đã khẳng định chỗ đứng vững chắc.

Các app “Make in Vietnam” đang được sử dụng rộng rãi có thể kể đến như: VNeID - ứng dụng định danh điện tử quốc gia, cho phép người dân sử dụng tài khoản duy nhất để thực hiện các dịch vụ công, đi máy bay, làm thủ tục ngân hàng… Hay như Sổ sức khỏe điện tử là ứng dụng được triển khai tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh công lập và tư nhân, giúp người dân quản lý thông tin sức khỏe một cách thuận tiện hơn, không cần mang theo giấy tờ rườm rà. Ứng dụng do Bộ Y tế phát triển, cho phép người dùng tra cứu lịch sử khám chữa bệnh và thông tin tiêm chủng. Tháng 5/2024, Sổ sức khỏe điện tử đã được tích hợp trên ứng dụng VNeID, để người dân có thể tra cứu thông tin sức khỏe một cách thuận tiện và dễ dàng.

Các app liên quan đến thanh toán điện tử cũng rất phát triển như MoMo, ZaloPay, Viettel Money. Đây được xem là các “ngân hàng mini” trong túi người dùng. Loại tài khoản điện tử dùng để thanh toán trực tuyến này có thể liên kết trực tiếp với các tài khoản ngân hàng được dùng để chi trả các giao dịch trực tuyến một cách tiện lợi và nhanh chóng. Khách hàng có thể dùng ví số để thanh toán các khoản vay, mua sắm, tiền điện, nước, internet, vé máy bay, vé tàu và nhiều tiện ích khác…

Với nền tảng học trực tuyến E-learning, các app như K12Online, VioEdu… do người Việt phát triển hiện được hàng triệu học sinh sử dụng. Phân khúc thị trường E-learning tại Việt Nam được dự đoán sẽ đạt giá trị 228,7 triệu USD vào năm 2024, với tỷ lệ tiếp cận của người dùng là 8,6% vào năm 2024, điều này cho thấy, Việt Nam đang dần chuyển đổi trong các nền tảng học tập - nơi các lớp học trực tuyến bổ sung cho các lớp học truyền thống.

Đằng sau mỗi ứng dụng tiện ích là câu chuyện về khát vọng sáng tạo của các kỹ sư, lập trình viên Việt. Xu hướng số hóa và app hóa đang định hình những sáng tạo của người trẻ tiệm cận với công nghệ mới và xu thế mới của thời đại.

App Eden Hub là một ví dụ điển hình. Nguyễn Văn Đức - nhà sáng lập Eden Hub đã rất trăn trở làm sao quản trị nông sản, giám sát từ vùng trồng cho tới truy xuất nguồn gốc, hay giảm chất thải, cân bằng môi trường đất và đặc biệt có thể truy xuất nguồn gốc thực phẩm từ trang trại đến bàn ăn... từ đó tạo độ uy tín cho khách hàng khi chọn mua sản phẩm. App Eden Hub là ứng dụng công nghệ trong quản trị hệ sinh thái nông nghiệp thông qua mô hình kết nối 4 nhà: Nhà nông - Nhà tiêu dùng - Nhà cung cấp vật tư nông nghiệp - Nhà đầu tư vốn. App còn hướng đến trong tương lai có thể đo được tín chỉ Carbon từ cây xanh tạo ra. Do đó, từ năm 2024, đội ngũ Eden Hub đã làm việc với các tổ chức để đưa tính năng đo đếm tín chỉ Carbon từ cây xanh tạo ra.

Các nền tảng công nghệ Việt đang góp phần tạo ra hệ sinh thái số nội địa mạnh mẽ. Theo nhận định của các chuyên gia, nhà quản lý: mục tiêu là để người Việt dùng sản phẩm Việt, dữ liệu Việt được lưu trữ và khai thác tại Việt Nam - đó là nền tảng cho chủ quyền số quốc gia.

Lợi ích và thách thức của làn sóng “app hóa”

Không thể phủ nhận, ứng dụng công nghệ giúp tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu quả công việc, đồng thời tạo ra những mô hình kinh tế mới, từ thương mại điện tử đến kinh tế chia sẻ. Tuy nhiên, sự “app hóa” cuộc sống cũng đặt ra nhiều thách thức.

Chuyên gia an ninh mạng Ngô Tuấn Anh cảnh báo: Người dùng Việt đang ngày càng phụ thuộc vào ứng dụng, nhưng không phải ai cũng ý thức được nguy cơ về rò rỉ dữ liệu cá nhân. Nếu không có quy định bảo vệ nghiêm ngặt, các app có thể trở thành "cửa ngõ" để hacker khai thác thông tin.

Chính vì vậy, để phát triển bền vững, hệ sinh thái ứng dụng công nghệ số cần khung pháp lý rõ ràng và linh hoạt.

Xu hướng sắp tới là siêu ứng dụng (super app) - nơi tích hợp mọi dịch vụ trong một nền tảng duy nhất. Tương lai, người dùng chỉ cần một app để đi chợ, thanh toán, khám bệnh, học tập và làm việc. AI và dữ liệu lớn sẽ cá nhân hóa trải nghiệm, giúp mỗi người có "trợ lý số" riêng.

Tuy nhiên, để cạnh tranh với các tập đoàn công nghệ quốc tế, Việt Nam cần đầu tư mạnh hơn vào AI, hạ tầng dữ liệu và an ninh mạng. Cần có chính sách ưu đãi cho start-up công nghệ và đặc biệt là nhân lực chất lượng cao, yếu tố cốt lõi để xây dựng xã hội số ở Việt Nam.

Công nghệ đang tái định hình mọi lĩnh vực của đời sống, từ sản xuất đến tiêu dùng, từ quản lý đến học tập. Những ứng dụng “Made in Vietnam” không chỉ mang lại tiện ích mà còn thể hiện bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam trong thời đại số.

Như lời Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng từng nói: Chuyển đổi số không phải câu chuyện của công nghệ, mà là câu chuyện của con người. Khi mỗi người dân trở thành một "công dân số", Việt Nam sẽ thật sự trở thành quốc gia số hùng cường./.

Theo vjst.vn